BẠN
QUAN
Bạn cũ lâu ngày gặp lại
Chén rượu quê đưa đẩy tẩy trần
Tao ruột ngựa hỏi câu ngớ ngẩn
Mày làm quan chắc kiếm bộn tiền
Chức ấy rẻ mà sinh lắm lãi
Mày học ngu nhưng thủ đoạn tài
Tao học giỏi nhưng mù thủ đoạn
Mãi long đong chức phó dân quèn
Mày nhăn mặt chửi tao thằng đểu
Quá nửa đời mãi chửa hết ngu...
Rượu tới tầm
Mày ghé tai tao
Nói thật nhỏ
Căng tai mới rõ
Làm người khó
Làm quan càng khó
Chốn quan trường chó vịt giống nhau
Mày than đời chỉ rặt những thau
Quan càng lớn chữ nhân càng nhỏ
Ví miệng quan giống trôn trẻ nhỏ
La liếm quen rồi nào biết bẩn nhơ.
Tao gật gù giả bộ ngớ ngơ
Khen các quan vì dân vì nước
Nghe nửa câu mắt mày trợn ngược
Chửi tao khùng hệt “lũ dân ngu”
Mày chửi thề đặc giọng quân khu
Đời đã chó
Quan trường càng chó
Rồi nhăn nhó
Than đời mày nhọ
Mấy tháng trời bổng lộc hụt xơi...
Rượu mày mời
Tao uống khó trôi
Thịt mày gắp
Tao nhai khó nuốt
Trời nhiều gió
Hay lòng tao nổi gió
Rượu đầy vò
Tao ngất ngưởng vờ say.
*.
Hà Nội, trưa 18 tháng 03.2016
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
ĐỌC BÀI THƠ “BẠN
QUAN” C
Tôi quen Đặng Xuân Xuyến
đã lâu, từ thuở anh mới dựng nghiệp, mở cửa hàng “phát hành sách”. Là một nhà
thơ, làm bạn hàng gửi sách nhờ anh bán hộ thường xuyên. So với những nơi khác
bao giờ cửa hàng của Xuyến cũng giúp tôi bán được số bản cao gấp bội. Nhìn dáng
vẻ bên ngoài tươi tắn, đẹp trai, hoạt bát và cái phong thái “dứt khoát” mỗi khi
bàn việc…, ở Xuyến tôi thầm nghĩ con đường lập nghiệp gắn với sách vở văn
chương sẽ tiến xa hơn! Bẵng đi một thời gian nền văn chương với những ước vọng
thanh cao bị cuốn vào vòng xoáy kinh tế thị trường không còn phân biệt được đục
trong lẫn lộn. Thơ thành sản phẩm của xã hội hóa cấp thấp, không còn biết viết
để làm gì, viết để vì ai. Tôi cũng nản, ngồi nhìn bút giấy và cũng đã lâu không
gặp Xuyến.
Một hôm, bất ngờ tôi
nhận được tin nhắn của Đặng Xuân Xuyến mời cộng tác với trang mạng của anh… và
tôi được đọc bài thơ rất tâm sự “Bạn quan” anh in trên trang mạng. Tôi thật
ngưỡng mộ vì nội dung, giọng điệu, câu chữ già dặn, từng trải, vừa tiếp thu
cách nhìn đời, nhìn người của các lớp nhà thơ cha anh mỗi khi bĩ cực, nhưng hơn
hẳn lớp nhà thơ ăn theo xã hội bây giờ, khi vui thì vỗ tay vào, hết lộc thì thở
ra những lời ai oán vụn vặt làm người đời chán đọc thơ vì vậy. Thơ Xuyến cũng
mượn hơi men “giả tỉnh giả say” như để có cớ lôi tuột những mưu mô giả trá của
một xã hội đang thịnh hành, đang phân hóa, làm đảo lộn hết đạo đức, nhân cách,
làm người dù chỉ giới hạn bằng những lời bộc bạch, tâm sự của hai người bạn lâu
ngày gặp lại, có nhu cầu phơi trải lòng mình thật đến nỗi chỉ thiếu cái tát
bằng những ngón tay in lên mặt nhau, dù làm quan có chức tước giàu sang hay là
dân ngu ngơ, nghèo túng, khi nhìn lại đời mình đều nhục, chưa thấy xứng kiếp
người, tự mình thấy mình như súc vật, kiếp ngan, kiếp chó....
Bài thơ như một bầu tâm
sự dốc thẳng sang nhau không cần niêm luật, kỹ thuật câu chữ. Đoạn đầu còn
tỉnh, lời lẽ thăm dò giao đãi:
Bạn cũ lâu ngày gặp lại
Chén rượu quê đưa đẩy tẩy trần
Tao ruột ngựa hỏi câu ngớ ngẩn
Mày làm quan chắc kiếm bộn tiền?
Tình bạn xa lâu gặp lại
nhau, người ta thường ôn lại kỷ niệm trong lành một thuở, rồi mới có nhu cầu
hỏi han công việc hiện tại gia cảnh của nhau. Đằng này có tình bạn ngày xưa của
họ chỉ phụ họa thêm cho nỗi ấm ức về những rối ren, bất công xã hội. Thằng học
giỏi không sống thủ đoạn thì làm dân quèn, thiếu cơm rách áo. Thằng học ngu,
biết nịnh nọt cúi luồn vẫn có thể mua được chức tước lên quan để kiếm bổng lộc
bạc vàng, thành ra cuộc gặp gỡ nơi chôn nhau cắt rốn lại là cái cớ để nổ ra
cuộc vạch mặt chỉ tên những bất công xã hội đang ấm ức nơi lòng mỗi kẻ. Những
tưởng chỉ kẻ thua thiệt mới buồn, mới đau, mượn rượu để nói ra lòng mình cho
thỏa:
Mày làm quan chắc kiếm bộn tiền
Chức ấy rẻ mà sinh lắm lãi
Mày học ngu nhưng thủ đoạn tài
Tao học giỏi nhưng mù thủ đoạn
Mãi long đong chức
phó dân quèn
Nào ngờ kẻ được mũ cao
áo dài cũng lại ngồi thở than phận kiếp:
Làm người khó
Làm quan càng khó
Chốn quan trường chó vịt giống nhau
Mày than đời chỉ rặt những thau
Quan càng lớn chữ nhân càng nhỏ
Ví miệng quan giống trôn trẻ nhỏ
La liếm quen rồi nào biết bẩn nhơ.
Những lời bộc trực, thật
lòng này nghe thật tội, thì ra kẻ làm quan đứng trước bàn dân thiên hạ, qua
những cầu truyền hình đi khắp thế gian, nhìn oai phong lẫm liệt, có ai ngờ nơi
tận sâu con tim, khối óc họ cũng bị dày vò, có khi lại gấp bội những buồn đau
túng nghèo cơm áo, cũng thấy được nhục vinh cuộc thế:
“Làm người khó
Làm quan càng khó
Chốn quan trường chó vịt giống nhau”
“Đời đã chó
Quan trường càng chó”
Thì ra đã là con người dù giả trá gian manh
đến đâu, dù có ngập sâu vào đống bùn nhơ tội lỗi thì thẳm sâu nơi nào đấy trong
linh hồn của họ vẫn nhận ra vị bùn nhơ nơi đầu lưỡi họ đã ngậm phải. Khác nhau
chăng kẻ ngày tháng quen dần với những gì nhơ bẩn, còn có kẻ còn biết cố trườn
ra khỏi những đám bùn nhơ để thở chút khí trời trong lành trước khi xuôi tay,
nhắm mắt. Bởi quyền tước bạc vàng có thể xây được nấm mộ cao chứ không để lại
trong không gian, thời gian được chút tiếng thơm. Huống chi lúc sống đã bị
người đời nguyền rủa.
Cái đau của thân phận dân đen cũng là đau
nhưng có thể mượn phút giây gặp gỡ, nói vung mạng, tung tán tàn cho hả hê. Còn
kẻ chức tước, giàu có, gian manh thì phải đợi lúc:
Rượu tới tầm
Mày ghé tai tao
Nói thật nhỏ
Căng tai mới rõ
Bởi đã khoác vào tấm áo
quan trường phải biết học phép mưu ma chước quỷ. Nhiều việc giả danh gian trá
phải giấu kín cả cha mẹ vợ con, đem xuống dưới mồ mới mong hoạn lộ, an toàn…
chỉ giây phút ngồi trước người bạn thuở trong sáng ngây thơ, sau biền biệt mỗi
đứa một phương, thắng thua nếm đủ quay về, men rượu ngấm vào ấm ức, nói ra cùng
nhau cũng chẳng phương hại nữa rồi mới dám “ghé tai”, “nói nhỏ”…
Bài thơ thành bữa tiệc giữa hai người bạn
thết nhau vị ngọt bùi, cay đắng tình thân, vừa là của riêng, lại vừa dọn mời
người đọc nhâm nhi, cụng chén ở những năm tháng đời người thật ít điều vui, ít
tình thân thiện và gần như không còn thứ tình cảm tri kỉ mà ông cha ta đã ngìn
năm trồng cây cho gỗ nên trầm. Giờ rừng bỗng dưng bị đốn trụi. Tình người rồi
sẽ sao đây! Đặng Xuân Xuyến đã gửi tâm sự lòng mình vào thơ cho vơi ấm ức! Có
lẽ chỉ còn thơ có thể an ủi anh chăng!
Bài thơ “BẠN QUAN” đã
ghi lại sống động cuộc sống hôm nay, của người Việt Nam mình./.
*.
CHỬ VĂN
LONG
Địa chỉ: Thôn 2, Vạn Phúc, Thanh Trì, Hà Nội.
Email: haicv08@gmail.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét