CHÀNG TRAI ẤY BÂY GIỜ RA SAO? - Tác giả: Dương Ninh Ninh

(Đặng Xuân Xuyến năm 2002)

CHÀNG TRAI ẤY BÂY GIỜ RA SAO?

*

Chàng trai ấy là người mà tôi đã viết trong bài Khối tình lận đận của chàng trai trong thơ Đặng Xuân Xuyến. Giờ thiều quang chín chục của mùa Xuân năm 2017 cũng đã ngoài sáu mươi, nhà thơ Đặng Xuân Xuyến cũng đã ngoài năm mươi, vẫn miệt mài biên tập trang Đặng Xuân Xuyến, vẫn say mê làm thơ, vẫn nghiên cứu Tử vi lý số và vẫn vui chơi Facebook, nhưng chàng trai trong thơ của họ Đặng, một chàng trai đã nửa đời “ngậm trái bồ hòn” của một nghĩa vợ tình chồng tan vỡ thì tôi thực không biết bây giờ ra sao?

May thay, tôi vừa băn khoăn tự hỏi thế thì nhận được ngay câu trả lời. Ấy là chùm thơ tình mới nhất của nhà thơ Đặng Xuân Xuyến liên tiếp đăng trên mạng  trong tiết xuân này, và qua đó, tôi thấy được tâm tư tình cảm của người mà tôi đã sẻ chia khối tình lận đận trong bài đã viết.

Nếu những năm trước, chàng trai ấy mỗi khi tự đối diện với mình, chàng đã nhận ra sự ngu ngơ của mình về một duyên tình chồng vợ đã đổ vỡ:

Người đi vá víu nụ cười

Tôi hong tơ ướt cũng mười năm nay

Khật khừ say tỉnh tỉnh say

Cứ ngu ngơ đợi heo may trái mùa

Thì bây giờ, xem ra cái ngu ngơ ấy vẫn còn chưa dứt:

Chiều tàn bước thấp bước cao

Đêm mơ hái được chòm sao lưng trời.

             

Niềm vui

đến chỉ nửa vời

Ngẩn ngơ chi sợi tơ trời,

bỏ đi.

                    (Hoang Mơ)

Nếu như Ngày lễ Tình yêu năm ngoái, chàng trai ấy đã nếm trải vị đắng cay của cảnh chăn đơn gối lẻ trong đêm khuya:

Đêm rũ xuống. Ngằn ngặt niềm yêu đắng

Chăn gối đơn rệu rạo đêm trường

Ta rụt rè ngóng gió muôn phương

Mà ứa lệ. Mà bẽ bàng cay đắng...

Thì Valenti năm nay, niềm đắng cay ấy vẫn còn nguyên vị:

Lại valentine

Lẻ người

Lẻ chăn

Lẻ gối.

Tuy vẫn còn ngu ngơ, vẫn còn hoang mơ, vẫn còn thấy trong lòng nặng trái đắng cay đơn lẻ nhưng xem ra chàng trai ấy cũng đã có nhiều đổi khác trong tâm tư tình cảm.

Nếu mấy năm trước, được nhiều cô gái khác yêu thương nhưng chàng trai ấy đã không dám hôn nhân lần nữa vì cảm thấy mình đã chớm già, sợ cưới nhau rồi trước là pháo hoa sau cũng ra tăm tối như cuộc hôn nhân đầu đã đổ vỡ, sợ đến nỗi có lúc “chàng trai” đã cảm thấy chán cái vị yêu đương mới:

Ta bỗng chán vị yêu nhạt thếch

Xộc xệch tình

Lếch thếch tiếng yêu.

Thì năm nay, cái sự chán vị yêu nhạt thếch ấy dường như đã tan biến khiến trái tim chàng đã biết  say mê rung động trước một vẻ đẹp thiếu nữ:

Ô kìa người ngọc giữa sớm mai

Áo xiêm trễ nải chả chịu cài

Ngực nõn phập phồng ru hồn gió

Bồng đảo in hồng trong mắt ai.

                     (Thiếu nữ)

Bài thơ tứ tuyệt với bức tranh một thiếu nữ đẹp giữa cảnh sớm mai của mùa Xuân đã khiến nhà thơ Nguyễn Thanh Lâm phải tốn công gõ phím với cả ngàn chữ bình luận rất xác đáng: “Bài thơ cho tâm hồn thư giãn, quên hết những bất trắc âu lo trong cõi tục trần, bài thơ như bức tranh không phải để ngắm bằng mắt mà ngắm bằng hồn. Ru hồn trong từng câu chữ và từng câu chữ hiện lên bóng hình của người đẹp - người ngọc”.               

Người ngọc - Thiếu nữ đã là nguồn cảm hứng bất tận muôn đời của các thi sĩ văn nhân, vì vậy thơ Đông thơ Tây đã có cả ngàn bài tuyệt tác ca ngợi vẻ xinh đẹp của thiếu nữ. Nhưng ở Á Đông, do những hủ tục bất nhân, những tập quán ti tiện, xem thường vai trò của người phụ nữ trong xã hội cũ, thơ ca có phần dè dặt khi tôn vinh vẻ đẹp đó. Ba nhà thơ Đường trứ danh của Trung Quốc như Lý Bạch, Bạch Cư Dị, Vương Xương Linh, trước vẻ đẹp của các cô gái hái sen đã không ai bảo ai mà cùng phóng bút viết nên mấy khúc ca diễm tình cùng chung một tên là Thái liên khúc (Khúc hát hái sen).

Đây là cô gái trong Khúc hát hái sen của Bạch cư Dị: Một thiếu nữ xinh tươi duyên dáng  chèo chiếc thuyền nhỏ giữa một đầm sen để hái hoa và vô tình thấy chàng trai đang đắm đuối nhìn mình, người thiếu nữ thẹn thùng, muốn nói chẳng nên lời, để đến nỗi đánh rơi chiếc trâm cài đầu xuống đáy ao lúc nào chẳng hay:

Sóng đưa lá, gió rung hoa 

Đầm sen thuyền nhỏ lướt qua thấy chàng 

Cúi đầu thẹn, chẳng nói năng 

Ao sâu rơi xuống chiếc trâm cài đầu 

           Thái Liên Khúc (Bạch Cư Dị-Hải Đà dịch)

Đây là cô gái trong Khúc hát hái sen của Lý Bạch: Một khuôn mặt đẹp như hoa, hồn nhiên, nhí nhảnh, ngây thơ bên ngòi Nhược Da, dưới bầu trời cao rộng, trời xanh nước biếc, nắng hồng, hoa trắng giao hòa tạo ra một vẻ đẹp thanh tao huyền ảo: Có cô con gái nhà ai, 

Hái sen, chơi ở bên ngòi Nhược Da. 

Mặt hoa cười cách đoá hoa, 

Cùng ai nói nói mặn mà thêm xinh. 

Áo quần mặc mới sáng tinh, 

Nắng soi đáy nước rung rinh bóng lồng. 

Thơm thơ vạt áo gió tung, 

Bay lên phấp phới trong không ngạt ngào.

              Thái liên khúc (Lý Bạch-Tản Đà dịch)

Và đây là cô gái trong Khúc hát hái sen của Vương Xương Linh: Màu quần lụa của cô gái lẫn một màu giữa rừng lá sen xanh thắm chập chùng, mặt nàng tươi như hoa thắm khó mà thấy, bỗng đâu một tiếng hát khe khẽ ngân vang mới biết có bóng người:

Lá sen quần lụa một màu, 

Mặt tươi hoa thắm như nhau mặn nồng. 

Dưới ao trà trộn khôn trông, 

Nghe ca mới biết là trong có người.

                           Thái liên khúc (Vương Xương Linh –

                                         Trần Trọng Kim dịch)

Ba bức tranh thiếu nữ hái sen với những nét vẽ khác nhau đều tuyệt đẹp. Nhưng vẻ đẹp thiếu nữ đó chỉ thuần khiết là một vẻ đẹp thanh xuân trong trắng tựa hoa sen.

Ở ta, mới cách nay vài chục năm, người đọc cũng chỉ thấy trong thơ hình ảnh những thiếu nữ đẹp ngây thơ trong sáng như người thiếu nữ bên hồ Xuân trong thơ mới của Thế Lữ:

Trên vừng trán ngây thơ, trong sáng,

Vẩn vơ qua một áng hương buồn.

Giây lâu cô vẫn như còn

Lâng lâng trông gửi tâm hồn lên cao.

Mà không thể thấy được một bức tranh thiếu nữ nào với vẻ đẹp phồn thực của những áo xiêm trễ nải, ngực nõn, bồng đảo đầy quyến rũ như thiếu nữ trong bài thơ của Đặng Xuân Xuyến.

Một bài thơ Đường được coi là sexy nhất trong lịch sử văn học Trung Hoa là bài Thanh Bình điệu do Đường Minh Hoàng đã lệnh cho Lý Bạch làm để ca ngợi Dương quý phi. Dương qúy phi vốn là một dâm phụ, từng là vợ con trai Đường Minh Hoàng, bị vua cha cướp lấy. Dương Qúy Phi với sắc đẹp dục tính đã khiến con nuôi Đường Minh Hoàng là An Lộc Sơn muốn cướp người đàn bà dục tình này nên đã làm loạn, gây chết một phần ba dân số Trung Hoa thời đó. Nhưng dưới ngọn bút tài hoa của Lý Bạch, vẻ đẹp viên mãn và gợi dục của Dương Quý Phi sau một đêm làm tình với nhà vua cũng chỉ như một đóa nhánh hồng tươi ướt đẫm sương:

Một nhánh hồng tươi, móc đọng sương,

Mây mưa Vu giúp uổng sầu thương

Và hình ảnh sexy của Dương quý phi cũng chỉ được diễn tả trong hai câu thơ trác tuyệt này: 

Mặt tưởng là hoa, áo ngỡ mây,

Hiên sương phơ phất gió xuân bay

 Không phải là vẻ đẹp kiêu sa ngồn ngộn của xác thịt như bộ ngực hay đôi vú mà chỉ là một vẻ đẹp mờ ảo như mây như sương như gió.

Vậy mà, câu “Vân tưởng y thường hoa tưởng dung” được xếp vào hàng câu thơ gợi dục nhất của cả ngàn năm nay. Câu thơ này, mới hơn một năm trước đây đã khiến một vị anh hùng lao động của Nhà nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam bị ném đá tơi bời khi người anh hùng đã trăm tuổi này, Giáo sư Vũ Khiêu (tên thật là Đặng Vũ Khiêu) lấy nguyên vẹn câu thơ tả dâm phụ đó làm câu đối: "Trí như bạch tuyết tâm như ngọc - Vân tưởng y thường hoa tưởng dung” để tặng cho hoa hậu Kỳ Duyên, một cô gái chưa chồng chỉ nhỉnh hơn chắt nội gái của cụ Quốc sư có vài tuổi.  

Giờ đem đặt câu thơ “Mặt tưởng là hoa, áo ngỡ mây” được coi là câu thơ sexy hết mực ấy bên cạnh những câu tả vẻ đẹp phồn thực của thiếu nữ trong thơ Đặng Xuân Xuyến ta thấy vẻ đẹp kiêu sa của Dương Quý Phi chỉ là một vẻ đẹp của một người mây mờ áo còn vẻ đẹp của thiếu nữ lại là một vẻ đẹp rất phồn thực và rất cụ thể với áo xiêm trễ nải, bộ ngực nõn và đôi gò bồng đảo in hồng vào mắt người chiêm ngưỡng.

Tôi đồ rằng khi chụp bức tranh thiếu nữ này, nhà thơ Đặng Xuân Xuyến đã không quên nghĩ đến bức tranh “thiếu nữ ngủ ngày” trong thơ của Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương:

Đôi gò bồng đảo sương còn ngậm

Một lạch đào nguyên suối chửa thông

Rõ ràng, thiếu nữ trong thơ Bà chúa thơ nôm Hồ Xuân Hương đã sexy hơn, gợi dục hơn thiếu nữ trong thơ Đặng Xuân Xuyến ở câu: 

“Một lạch đào nguyên suối chửa thông”

Nhưng thiếu nữ của Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương là thiếu nữ ngủ ngày và bị chụp bởi đôi mắt đầy dục vọng của “Quân tử dùng dằng đi chẳng dứt” còn thiếu nữ của nhà thơ Đặng Xuân Xuyến là thiếu nữ đứng trong gió xuân giữa sớm mai được chiêm ngưỡng bằng cái “Ru hồn gió” vì say mê của tác giả. Nhà thơ hiện đại học tập và kế thừa nhà thơ lớn của dân tộc như vậy là vừa đủ và thật đáng khích lệ.

Nếu như mấy năm trước, quen một nàng nào đó, chàng trai mới chỉ dám nghĩ đến là phải mạnh bạo bước qua điều tiếng thị phi của người đời:

 Sợ gì danh phận hư hao

Sợ gì thiên hạ trông vào nhỏ to

Sợ gì nhỉ? Chẳng phải lo!

Trai đơn gái lẻ … nhỏ to bằng thừa

              (Nhỏ to bằng thừa)

Thì  bây giờ, chàng đã biết nói thẳng như ca dao có yêu thì nói rằng yêu, không yêu thì nói một điều cho xong:

Anh một con

Em cũng một con

Anh mới son

Em cũng đã son

Sao ta chẳng thử thành chồng vợ

Có chi mà mắc cỡ

Hoa đến thì phải nở

Ta chung nhà, chả sao

Nếu như mấy năm trước, chàng đã nhiều lúc se buồn khi nhận ra mình đã chớm già, không dám mơ xa tới một tình yêu mới:

Thì đấy, em chớm vào hạ

Anh đà ngấp nghé thu qua

Chữ yêu nghe chừng xa lạ

Biết mình, chẳng dám mơ xa.

                                 (Lánh yêu)

Thì bây giờ, chàng không chỉ đã rung động mê say trước vẻ đẹp của thiếu nữ mà còn rất bạo liệt đón nhận những cuộc vui xác thịt. Bài thơ Cưỡng đã gây xôn xao trong các bạn đọc thơ của Đặng Xuân Xuyến bởi khúc nhạc giao hoan bạo liệt của đôi trai gái trong một buổi mưa xuân rỉ rắc và rét ngọt trở mùa. Bài thơ có 37 tiếng thì 36 tiếng là lời nói, tiếng cười và hành động của một cô gái máu lửa trong chuyện yêu đương:

Rỉ rắc mưa

Rét ngọt trở mùa

Em vê tròn ném tôi vào cơn lốc

                .

Tay run rẩy

lẩy từng khuy cúc

Ngai ngái hương

thầm thĩ

em cười

                .

Vít cổ xuống

Cong người

Em rướn...

Đúng là chàng trai bị cưỡng thật rồi, bởi chỉ nghe có mỗi 1 tiếng cuối là của chàng trai: Em!.

Một tiếng thôi nhưng là tiếng gọi vừa yêu thương tràn trề thỏa mãn vừa như lời cảm ơn vì đã bị (được) em cưỡng vào cuộc mây mưa trong “Cái đêm hôm ấy đêm gì?” sẽ được ghi xương khắc thịt.  

Bài thơ Ẩm trời mới ra lò ít ngày nay nóng hổi những lời kể của một chàng trai được một cô gái “gạ một đêm chồng vợ” vì ẩm trời và vì…:

Em gạ một đêm chồng vợ

Cho mùi da thịt thơm hương

Mấy ngày hôm nay mưa tợn

Ẩm trời, khó ở, thấy ghê.

Lời kể ngọn ngành rành rọt thế thì đúng là chàng trai bị gạ thật rồi. Nhưng sau cái đêm bị gạ ấy, chàng đã nói với nàng:

Ừ thì, một đêm thôi nhé

Mai đừng, nữa gạ một đêm

Thoạt nghe ngỡ như chàng giao hẹn với nàng: Chỉ một đêm thôi, không có thêm một đêm gạ nữa đâu nhé. Nhưng sau cái lời tưởng như thật thà ấy, chàng lại thòng thêm:

Mùa này ẩm trời dài lắm

Da đây thịt đấy đến mòn

Như nhắc khéo đối tác hay đúng hơn là gạ lại đối tác rằng: Mùa này ẩm trời dài lắm, không gạ nhau thêm thì da thịt sẽ ươn nhão mất, và không chỉ gạ nhau thêm một đêm đâu mà nhiều nhiều đêm khiến da đây thịt đấy đến mòn thì mới thôi.

Đúng là cáo giả nai, bụng thì thích mê tơi nhưng lại làm ra vẻ mình chỉ là người bị gạ.

Khi gửi bài thơ này cho bạn bè đọc trước, nhà thơ Đặng Xuân Xuyến có viết: “Cháu gửi các chú, các anh và "bé" Dương Ninh Ninh đọc cho vui ạ!”  

Nhà thơ Nguyễn Khôi sau khi đọc đã nói một câu đùa vui:  Xuyến đang sức trai hừng hực / 10 năm không vợ/ ôm cái Tình thơ...con Dê đang bị "hãm" nên cũng dễ hiểu...các bác thông cảm nha...

Còn tôi, “bé” Dương Ninh Ninh thì đọc xong không thấy mấy vui mà còn có phần chạnh buồn vì tôi đang sống ở phương Nam, trời không ẩm mà lại đang khô nóng vô cùng. Bài thơ của Đặng Xuân Xuyến khiến tôi cũng muốn được gạ một ai đó đáng để mình tin yêu, không chỉ một đêm mà đêm đêm cho tôi được mộng mơ trong lời ru nhẹ nhàng, êm ái: Em ơi hãy ngủ anh hầu quạt đây. (Ngậm ngùi - Huy Cận)

Một số bạn đọc phê bình Thiếu nữ, Cưỡng và Ẩm trời là ba bài thơ gợi dục và xếp chúng vào loại thơ dâm. Tôi không nghĩ thế, bởi lẽ thời nào, thế hệ nào cũng cần phải yêu và làm tình đấy thôi.

Lễ giáo phong kiến đã ràng buộc con người một cách gắt gao, ấy vậy mà Thời Hán - Ngụy - Lục Triều (khoảng thế kỷ III TCN đến thế kỷ thứ VI SCN), dân gian vẫn say mê và mạnh dạn nói rằng:

Gió xuân thật đa tình

Thổi mở cả xiêm y của ta.

Người ta sống vì tình yêu và dám chết vì tình yêu.

Dưới chân núi Hoa Sơn,

Chàng đã vì em mà chết.

Em một mình biết sống vì ai?

Chàng có thương em hãy mở nắp quan tài.

Không phải chỉ thơ ca dân gian mới mạnh dạn như thế, ngay cả trí thức, nho sĩ... cũng nói đến tình yêu một cách phóng túng hết mình. Đào Uyên Minh được coi là nhà thơ bình đạm, thanh khiết bậc nhất trong lịch sử Trung Quốc, người mà cụ Tam nguyên Yên Đổ của dân tộc ta đã phải nói: “Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào”, thì ông Đào phẩm cách cao quý ấy cũng đã tự bạch:

Ước tình biến thành đôi giầy nhỏ,

Ôm ấp hoài đôi chân của giai nhân.

Bài Nhàn tình phú của ông Đào còn cháy bỏng thêm nhiều khao khát hơn:

Nguyện làm chiếc cổ áo,

để hưởng chút hương thừa trên mái tóc em;

Buồn rằng ban đêm áo lại cởi ra,

hận rằng đêm thu sao quá dài.

Nguyện làm dải là thắt,

buộc lấy tấm thân thon yểu điệu;

Than ôi khí trời lúc ấm lạnh,

có khi đổi cũ mà mang dải mới

Đây chẳng phải đều là những lời tự bạch khá "liều lĩnh", có thể nói là khá can đảm đã vượt qua mọi câu thúc ràng buộc của xã hội thời bấy giờ.

Ở nước ta, Thơ Hồ Xuân Hương thì gần như trăm phần trăm bị coi là dâm nhưng đó thực là thơ ca ngợi vẻ đẹp cơ thể phụ nữ và đòi quyền sống cho thân xác con người trong tình yêu đôi lứa bằng những ý tưởng rất táo bạo vượt lên trên các điều cấm kị đối với lễ giáo đương thời.

Tự Lực Văn Đoàn và phong trào Thơ Mới giữa thế kỷ trước đã có một đóng góp cách tân lớn là không như thơ xưa xem thiên nhiên là chuẩn mực cái đẹp mà con người mới là vẻ đẹp toàn bích, xác lập và đề cao cái đẹp thể chất của con người. Vì thế mới có một Xuân Diệu yêu cuộc sống đến cuống quýt “muốn ôm, muốn riết, muốn say…” (Vội vàng), Vì thế mới có một Hàn Mặc Tử nhìn thiên nhiên là hiện thân xác thịt, là người thiếu nữ gợi cảm, là cám dỗ của trái cấm:

Trăng nằm sóng soải trên cành liễu

Đợi gió đông về để lả lơi…

Ô kìa, bóng nguyệt trần truồng tắm

Lộ cái khuôn vàng dưới đáy khe...

Và trong lịch sử thơ ca Việt Nam, đã có hẳn một Bích Khê (1916-1946) đã đặt Dâm ngang hàng với Đẹp, coi đó là một phạm trù thơ và đặt tên cho nó: thơ lõa thể. Và Bích Khê tự nguyện hiến mình cho loại thơ này:

Tôi vồ người như một miếng mồi ngon

Miệng ngậm hờn riết chặt lấy môi son

Mắt đổ lửa lườm qua làn sóng sắc...

Tôi giật nẩy rồi cười lên sặc sặc

Hai tay cào đôi vú trắng như bôn

                         (Xác thịt)

Nhà văn hóa Nguyễn Đổng Chi chuyên viết về thần thoại cổ tích đã nghe và chép lại bài thơ dân gian này:

Tài tử, giai nhân, giai quý thích

Chẳng gì hơn “cái ấy” nữa mà thôi!

Khách văn nhân tài tử ai ai

Sinh cũng đấy, mà chơi thời cũng đấy.

Dẫu lá tre, lá vông gì cũng vậy

Hở hang ra coi thấy, dễ càng đau!

Khách tài tình rày ước mai ao

 “mao” càng thú mà “vô mao” càng tuyệt thú

 Mền gấm lơ thơ tơ liểu rủ

Cửa son thấp thoáng gạt hồng non

Quyền thế gì một cái cỏn con!?

Dẫu trăm khéo ngàn khôn rồi cũng mắc

Đố ai biết bên nào là chắc

                                (Cái ấy)

Liệu có gọi bài chép trên là dâm và tục được không? Chỉ có những kẻ hách dịch luôn làm ra vẻ đạo đức giả mới cho rằng đó là những câu dâm tục. Bới, chân tướng thật của họ đều là: Ban ngày quan lớn như thần / Ban đêm quan lớn tần mần như ma.

Vì không coi mấy bài thơ tình mới đây của Đặng Xuân Xuyến là thơ gợi tình dâm tục nên tôi rất mừng khi thấy chàng trai trong thơ của Đặng Xuân Xuyến qua những bài thơ ấy, bây giờ đã có một tâm trạng mới, dần quên những khổ đau lận đận, dần xa những ngu ngơ để tâm hồn mình sống lại với những rung động trước vẻ đẹp cơ thể của thiếu nữ, biết ngân lên sung sướng trong lạc thú thân xác của người đời.

Vậy thì, chàng trai trong thơ Đặng Xuân Xuyến ơi! Xin chàng hãy quẳng cái khối tình lận đận mà chàng đã gánh chịu quá nửa đời trai ấy đi mà vui sống. Vui sống với đời thực, với con người thực của mình. Chỉ có thế, ngày vui mới trở lại và chúng ta mới có thể:

Cùng với ánh quang minh còn mãi

- Cho người với cảnh quên già.

                        (Tiếng trúc tuyệt vời - Thế Lữ)

*

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 19/03/2017

DƯƠNG NINH NINH

Email: duongninhsg@gmail.com