- Tặng
Quỳnh Hương -
Em có cần anh không?
Nếu cần anh hãy cùng anh chung sống
Gạo nấu chung nồi
Chăn trùm chung gối
Ta chia chung ánh mắt nụ cười...
Đừng ngại em ời...
Giường nhà anh đủ dài, đủ rộng
Chăn nhà anh đủ ấm, đủ nồng
Ta khêu ngọn lửa hồng
Ta nối câu quan họ
Ta bện mây với gió
Kết thành thuyền chơi trăng...
Em sẽ là buồm căng
Anh sẽ là gió lộng
Thuyền trăng mình thơ mộng
Dập dìu giữa biển xanh
Em. Nào, về với anh!
*.
Hà Nội, trưa 25 tháng 04. 2016
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
ĐẾN VỚI BÀI THƠ “CHUNG” CỦA ĐẶNG XUÂN XUYẾN
Đã lâu… tôi mới nghe
được một thông điệp tình yêu - lời tỏ tình mộc mạc, giản
đơn mà chân thành, vừa cổ điển vừa hiện đại. Lời tỏ tình từ tâm can, không ấp
úng rụt rè vụng dại của tuổi trẻ mới vào đời, mà là lời tỏ tình của người đã
trải qua những cung bậc thăng trầm trong tình ái, đã bước vào ngôi đền tình yêu
thắp nén tâm hương của lòng mình và nghe được thần ái tình mách bảo lẽ hằng
thường vĩnh cửu - bền vững của tình yêu. Tiếng nói
của thần ái tình thường thì thầm trong lòng con người, nhưng không phải ai cũng
nghe rõ. Hình như trời cho trái tim thơ của Đặng Xuân Xuyến nghe được tiếng nói
tâm linh.
Trong kinh dịch quẻ Hàm
là đạo vợ chồng - tiếp nối đến quẻ Hằng là đạo dài
lâu. Sự dài lâu nào cũng có nguyên lý của nó như nhu cầu thiết yếu trong cuộc
sống con người. Như khí trời, không có khí trời thì vạn vật và con người không thể
tồn tại và con người cũng cần tình yêu như khí trời vậy, “Đến sỏi đá cũng cần
có nhau” thì con người sinh ra trong trời đất không có tình yêu và tình vợ
chồng chẳng có lỗi với tạo hóa lắm sao!
“Em có cần anh không”, một câu hỏi tưởng
giản đơn bình thường nhưng đầy nội lực, không trải qua những thao thức với tình
yêu, không hiểu thấu nguồn cội của tình yêu, đặc biệt là tình yêu vợ chồng là
sự hằng thường lâu dài không thể tỏ tình từ tâm can như vậy. Chữ “cần” vừa mang sức nặng của câu thơ, vừa
là ngọn lửa minh bạch và chân thành thắp sáng trong ngôi đền tình yêu của mọi
lứa đôi trong cõi đời này. Thiếu sự “cần” ấy mọi cuộc tình sẽ thành tẻ nhạt.
Ngược lý của cần là không cần, ôi không cần nhau thì đâu còn là tình yêu nữa.
“Em có cần anh không”. Cần là một nhu cầu
như nhu cầu hít thở để bảo toàn sự sống con người, và con người không có tình
yêu như trái đất thiếu mặt trời là điều tất nhiên. Nhưng câu hỏi này đối tượng
được hỏi phải là người nào? Mới gặp nhau, mới biết nhau mà hỏi như vậy thật là
vô duyên. Đặng Xuân Xuyến tặng bài thơ này cho Quỳnh Hương có nghĩa là 2 người
đã hiểu nhau, biết nhau lâu rồi. Quỳnh Hương đã là không khí trong lành trong
lồng ngực nồng nàn của nhà thơ hít thơ, nàng đã là bài thơ mà Đặng Xuân Xuyến
là tác giả. Cũng có trường hợp 1 bóng hồng lướt qua đã rung động cho thi nhân
làm thơ tặng, nhưng tôi dám chắc rằng không có nhà thơ nào dám cả gan hỏi “Em có cần anh không” như Đặng Xuân
Xuyến.
Sau câu hỏi “Em có cần anh không” thì câu thứ 2 sinh
ra là lẽ tất nhiên “Nếu cần hãy cùng anh
chung sống”. Lòng thành của nhà thơ cụ thể hơn, tính mục đích rõ ràng minh
bạch hơn, câu thơ như ánh nắng hồi hộp thở trong hoa, ánh mắt của nhà thơ đang
ngước lên thành kính đợi chờ vị thần tình ái của lòng mình. Sự chân thành như
sóng đã dâng lên là hối hả vỗ bờ, và mọi sự chân thực đều ngắn gọn và rõ ràng:
Gạo nấu chung nồi
Chăn trùm chung gối
Ta chia chung ánh mắt nụ
cười
Lời tỏ tình đến đây
tưởng như đã đủ, nhưng với tình yêu đặc biệt là tình yêu chân thành thì nói
biết bao nhiêu cho vừa. Xuân Diệu:
Đã hôn rồi
Hôn lại
Hôn mãi mãi muôn đời
Anh mới thôi dào dạt
Đặng Xuân Xuyến là nhà
thơ hậu sinh cái gen đa tình bay bổng của thơ đã nhiễm với gen đời. Anh vẫn tỏ
tình với ngôn ngữ mộc mạc:
Đừng ngại em ời
Giường nhà anh đủ dài đủ
rộng
Chăn nhà anh đủ ấm đủ
nồng
Câu thơ gọi hồn những trang cổ tích, cho
người đọc trôi ngược về cội nguồn nề nếp cha ông, nhưng cũng rất hiện đại trong
cuộc sống hôm nay. Chữ “đủ” là linh
hồn của câu thơ, đủ có nghĩa là không thừa không thiếu, đủ mang hồn của triết
học phương đông, kín đáo nói với người tình của mình và cho tất cả những lứa
đôi, những cặp vợ chồng và cả chúng ta: mọi sự ở đời này hãy tự cho là đủ - thì
sẽ đủ. Tôi nghe thấy tiếng Lão Tử cười thầm và tay khẽ vuốt râu - Đạo đã thành
thơ.
Cái đẹp của thơ Đặng Xuân Xuyến là sự mộc mạc
vì hồn cốt của anh mộc mạc. Nhưng cái mộc mạc của chàng trai quê Hưng Yên đã
già nửa đời ra đi dan díu với kinh thành, nên vẻ đẹp mộc mạc mang một vẻ đẹp
khác. Sau những điều cụ thể của sự “cần” có anh không, của gạo chung nồi, chăn
chung, gối chung của căn nhà đủ dài đủ rộng, sự mộc mạc của thơ bay lên với tất
cả nỗi lòng:
Ta khêu ngọn lửa hồng
Ta nối câu quan họ
Ta bện mây với gió
Kết thành thuyền chơi
trăng.
Khêu ngọn lửa hồng ý tưởng của câu thơ mang nỗi lo xa,
cẩn thận gìn giữ tình yêu, ngọn lửa tình yêu khêu lên, thắp sáng không chỉ một
đêm nay, đêm mai mà sáng cả một đời. Câu quan họ không chỉ hát trong đêm nay mà
“Ta nối câu quan họ” nối dài mãi ngân
vang mãi trong cả đời. Chữ “khêu” và
chữ “nối” đọc lướt qua sẽ không thấy
nỗi lòng của nhà thơ.
Từ bệ phóng của đời sống, của lòng chân thành
hồn thơ bay lên, tình yêu ảo diệu lung linh “Ta bện mây với gió/ Kết thành thuyền chơi trăng”. Bàn tay của ái tình thật kỳ diệu “Bện mây với gió”, chủ thể và khách thể giao hòa - anh với em là một.
Anh không nhớ anh là mây hay là gió, em không nhớ em là gió hay là mây. Như
Liệt Tử nói: “Ta cưỡi gió hay gió cưỡi ta”,
gió và mây quện vào nhau kết thành con thuyền chơi trăng, và con thuyền chơi
trăng ấy vừa có, vừa không mang sắc màu huyền bi đạo phật. Bơi trong cuộc sống
vĩnh hằng. Đọc đến đây mới thấm thía chữ “cần”.
Mây cần có gió, gió cần có mây để hóa con thuyền chơi trăng và vui sống trong
cõi đời này.
Nếu là tôi, tôi sẽ dừng
bài thơ ở đây. Nhưng nhà thơ đang yêu, đang say nên dù đã qua sự tột đỉnh thăng
hoa, nhưng tình yêu hoàn nguyên cho anh sức khỏe, vẫn yêu tiếp:
Em sẽ là buồm căng
Anh sẽ là gió lộng
Thuyền trăng mình thơ
mộng
Dập dìu giữa biển xanh
Em, nào, về với anh.
Buồm căng và gió lộng là ý thơ không có gì
mới, không say lòng người bằng “Bện mây
với gió”, “Thuyền trăng mình thơ
mộng/ Dập dìu giữa biển xanh” tưởng là hình ảnh đẹp của thơ nhưng đã thiếu
lửa, không cháy như sự đam mê quấn bện vào nhau như mây gió.
Thế mới biết làm thơ cực khó, thêm một chữ
thì thừa, bớt một câu thì thiếu. Ngoài sự xúc động thực, vốn đời cần có tư
tưởng và câu chữ bầu lên nhà thơ.
Ở bài thơ này một số chữ tôi đã phân tích ở
trên đã bầu lên nhà thơ Đặng Xuân Xuyến.
Câu kết: “Em,
nào, về với anh”. Một câu nói thừa nhưng lòng tôi hình dung hình ảnh bàn
tay nắm bàn tay, đôi tình nhân cùng nhau tung tăng bước vào ngôi nhà hạnh phúc.
Tôi thầm cầu trời sự hình dung mong đợi của tôi và của nhà thơ Đặng Xuân Xuyến
thành sự thật.
*.
NGUYỄN
THANH LÂM
Địa chỉ: Số 4/179 Minh Khai, Hai Bà Trưng, Hà Nội
Email: thanhlam.tho@gmail.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét