(Đặng Xuân Xuyến năm 2017) |
ẨM
TRỜI
Em gạ một đêm chồng vợ
Cho mùi da thịt thơm hương
Mấy ngày hôm nay mưa tợn
Ẩm trời, khó ở, thấy ghê.
Ừ thì, một đêm thôi nhé
Mai đừng, nữa gạ một đêm
Mùa này ẩm trời dài lắm
Da đây thịt đấy đến mòn.
*.
Hà Nội, 13 tháng 03.2017
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
“ẨM TRỜI” - THƠ ĐẶNG XUÂN XUYẾN:
MỘT PHONG CÁCH TÌNH KHÁC LẠ
Có những bài thơ nói
về tình yêu thiên về tinh thần nhẹ nhàng như bướm bay, lãng mạn như
gió trăng và êm đềm như tiếng suối chảy. Cũng có những bài thơ nói
về tình yêu thiên về nhục dục hừng hực như lửa cháy, cuồng nộ như
con thiêu thân sa vào hố lửa. Giữa hai lằn ranh đó có những bài thơ
nói về tình yêu như một lời bông đùa dí dỏm, nhưng nó lại hoàn toàn
thể hiện sự độc đáo của một phong cách yêu. Vậy phong cách yêu là
gì? Đó là cách xử sự trong tình yêu tạo nên cái riêng của một người
hay một lớp người nào đó. “Ẩm Trời” của Đặng Xuân Xuyến
là một bài thơ thể hiện một phong cách yêu riêng của tác giả. Bài
thơ không chỉ nói về một đêm hẹn hò ái ân mà thật ra nó ẩn chứa
tình cảm, tâm lý của một lớp người đã già dặn trong tình trường.
Mở đầu bài thơ tác
giả đề cập đến một lời mời gọi:Em
gạ một đêm chồng vợ/ Cho mùi da thịt thơm hương
Câu thơ đầu cho thấy
tác giả được cô gái “gạ tình”. “Gạ tình” nghĩa là gì? Nghĩa là
những hành vi, cử chỉ, cách cư xử hướng vào sự khác biệt giới tính
để đưa tới yêu đương, ở đây là ân ái. Cô gái muốn có “một đêm chồng vợ/ Cho mùi da thịt thơm
hương” nghĩa là cô ta đã biết bạn, biết ta đều đã lâu ngày không
gần gũi người khác giới. Cái cớ để cô gái gạ tình cũng vô cùng mới
lạ. Cô nói như một người già lắm: Mấy
ngày hôm nay mưa tợn/ Ẩm trời, khó ở, thấy ghê.
Thường thì người già
sẽ khó ở, thấy ghê mình mỗi khi mưa tợn, ẩm trời nên thích nằm
riêng, xa rời người khác phái. Ở đây, ngược lại mưa tợn, ẩm trời làm
nhục dục cô gái gia tăng nên cô mời gọi. Cô gái làm như mình gìà
lắm, mượn cái cớ lão thành để bông đùa trong lời mời ân ái của
mình. Cô mời gọi một cách thẳng thừng, không úp mở, giống như hai
người đàn ông rủ nhau đi làm vài ly rượu.
Qua khổ thơ này ta cảm
nhận được gì ở nhân cách cô gái kia? Cô không là người bán dâm, cũng
không là người cho dâm dễ dàng. Với lời mời gọi vừa trắng trợn, vừa
trịch thượng, lại khôn khéo lồng thời tiết vào câu chuyện của mình
chứng tỏ cô là người trường trải, khôn ngoan, thẳng thắn và có khiếu
hài hước. Với nhân cách này, chắc chăn cô phải gởi vàng đúng nơi mà
cô chọn chứ không phải đem cho không bừa bãi. Vậy vì sao cô gạ tình
tưởng như sỗ sàng?. Thật ra nếu cô gái không là tri kỷ của tác giả
thì hai người cũng phải hiểu nhau và tâm đắc cùng nhau giữa cuộc đời
này. Qua hai khổ thơ đối đáp, ta cảm được sự thâm giao giữa hai người.
Họ có một sự đồng điệu trong đối đáp cùng nhau. Họ có một phong
cách riêng âu yếm cùng nhau khác với thường tình. Họ có thể đã yêu
nhau rồi nhưng bày tỏ tình yêu theo cách riêng của họ.
Bây giờ ta hãy nói
đến chàng trai. Chàng trai cũng mồm mép không thua gì cô gái: Ừ thì một đêm thôi
nhé/ Mai đừng, nữa gạ một đêm/ Mùa này ẩm trời dài lắm/ Da đây thịt
đấy đến mòn
Người ta có thể tìm
thấy trong ca dao hay trong thơ những câu đối đáp rất hay của những
chàng trai trả lời cô gái đang gặt lúa trên đồng hay ban đêm giã gạo
cùng nhau. Những câu đó chắc chắn rất trữ tình nhưng chắc chắn không
bao giờ thân ái như lời thơ trong khổ thơ này. “Ừ thì một đêm thôi nhé”: chúng ta nghe như lời của anh nói
với em. Chúng ta tưởng tượng lời từ của miệng chàng trai thốt ra âu
yếm vô cùng, ấm áp vô cùng. Rồi thì “Mai đừng, nữa gạ một đêm”: Câu
thơ không phải là lời từ chối, ngược lại đó là lời hẹn hò những
đêm kế tiếp bằng một câu bông đùa tế nhị. Tác giả thật tuyệt vời khi
xuống hai câu thơ chót:
Mùa này ẩm trời dài
lắm/ Da đây thịt đấy đến mòn.
Dựa vào thời tiết sẽ
còn mưa lâu dài, tác giả hứa hẹn ngày tháng có nhau còn dài không
bằng những lời thề thốt mà bằng một lời cảnh báo sẽ hao mòn thân
xác nếu cứ bên nhau. Tất nhiên đây là một câu bông đùa, một lời dọa
có tác dụng ngược lại, đem cho cô gái niềm vui hy vọng được kề cận
với tác giả lâu dài. Câu thơ “Da đây thịt đấy đến mòn” bày tỏ sự
hoà hợp thân xác giữa hai người. Đừng nghĩ đây là một câu thơ có
nhiều dục tính. Ta nên hiểu rằng bài thơ chỉ mới là lời đùa cợt,
tất cả đều chưa vượt qua giới hạn của sự thanh khiết. Vì vậy câu thơ
bày tỏ “da” và “thịt” gắn bó với nhau đến hao mòn cũng là lời nói
chơi nơi cửa miệng. Do phong cách yêu độc đáo của riêng mình mà phong
cách bày tỏ cho nhau cũng khác lạ, khiến cho lời tỏ tình nghe thì
thô nhưng nó đậm đà hơn tất cả những lời tỏ tình mà thơ thường hay
diễn đạt.
“Ẩm Trời” là một bài thơ ngắn gọn
tưởng như nó bày tỏ một mối tình qua loa hời hợt nhưng không phải
thế. Đọc thơ ta hiểu được tính cách của người trong thơ. Họ phải là
những người đã lăn lộn trong cuộc đời, vấp ngã trong tình trường,
dày dạn trong đối nhân xử thế, tinh tế trong lời nói. Họ có thể yêu
nhau nhưng cuộc đời còn nỗi éo le ta không biết được. Ta chỉ biết họ
trân trọng nhau trong lời nói bộc trực tưởng như là thô thiển.
Bài thơ hay là hay ở
chỗ đó, diễn đạt cái kín đáo mà bề ngoài không mấy ai thấy được,
không mấy ai trân trọng, có khi còn khinh ghét nữa. Bài thơ hay cũng
là hay ở chỗ “nói tục giảng thanh”. Đọc “Ẩm Trời” ta nghe tiếng thơ
như của một nhân vật bất cần đời, một cặp trai gái ngổ ngáo xem
tình như cỏ rác, nhưng ngẫm kỹ, đọc đi đọc lại nhiều lần ta tìm thấy
ở đó những tâm hồn đẹp mà ta yêu quý, một mối tình có thể làm cho
ta se lòng và cảm mến../.
*
CHÂU THẠCH
Địa
chỉ: 75 Phan Kế Bính, Đà Nẵng.
Email: truongvantran@hotmail.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét