Có người líu ríu theo chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn ngắt
Thúc nhịp trống dồn...
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ luồn kim”
Ơi người nhớn nhác đi tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê mải...
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh diều.
*
Làng Đá, 21 tháng 04.2017
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
ĐỌC “CHẤP CHỚI”, THƠ ĐẶNG XUÂN XUYẾN
Dầu tác giả Đỗ Anh Tuyến đã viết một bài bình cho bài thơ này
và nhận xét “Chấp Chới chưa phải
là một bài thơ hay, mà chỉ là một bài thơ khá, trên mức trung bình”
thì tôi
vẫn đánh giá nó là một bài thơ hay vì nó đã là “một bài thơ khá, trên mức trung bình” thì phải là một bài
thơ hay rồi. Tôi đã viết nhiều bài cảm nhận về thơ Đặng Xuân Xuyến
nên tôi không muốn viết nữa về anh. Thế nhưng đọc “Chấp Chới”
xong thì trí óc tôi cứ ngứa ngáy như thơ anh có chất gì gây
ngứa cho tôi. Ngứa thì phải gãi, không gãi thì nó cứ ngứa. Vậy nên tôi
phải viết. Đây là viết cho tôi, như mình tự gãi cho đã ngứa mình, chớ
không phải viết cho nhà thơ chút nào.
Khổ thơ thứ nhất
vào đề cho ta liên tưởng đến hình ảnh xa xưa của cái thời hát dân ca
thịnh hành ở các miền quê Bắc bộ.
Có người líu ríu
theo chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn
ngắt
Thúc nhịp trống
dồn...
Các cụm từ “líu ríu theo chồng” cho ta nghĩ đến
một đám cưới ép duyên.
Rồi
các câu thơ “Buông lơi câu hát/ Bỏ
ngày xuân ngăn ngắt/ Thúc nhịp trống dồn” khiến ta liên nghĩ đến
vô vàn hội hè, đình đám gọi là “văn hoá phi vật thể” của cái thời
mà nông thôn còn nguyên bản sắc của nó. Ngày nay, các hội hè đó
được lập lại một cách giả tạo mà nếu đưa vào thơ thì nó trở thành
nhạt nhẽo cho thơ. Vậy nên đọc bốn câu thơ trên ta phải nghĩ về quá
khứ thì mới thấy rung động bởi vàng son của một thời và bởi niềm
đau của người phụ nữ trong thời lạc hậu xa xưa mà ngày nay rất ít
xảy ra.
Vậy khổ thơ hay
chổ nào?
Hay ở chỗ nói
cụt ngủn mà lại diễn đạt tràn lan. Ta đọc thơ, hiểu được tính cách
cô gái, thấy được làng quê yên bình, cảm nhận được dáng dấp cô gái
bị ép theo chồng, và tất cả tâm hồn ta như đứng giữa cái khung cảnh
yêu thương, gắn bó, cộng với nỗi buồn điểm xuyết, làm cho thi vị trong
tâm hồn được thắm thiết thêm.
Vế thơ thứ hai
diễn tả cái gì?
- Thất tình và
đi tìm kỷ niệm:
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ
luồn kim”
Ơi người nhớn nhác
đi tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê
mải...
Người “xe chỉ luồn kim” là người vợ. Câu
thơ cho ta biết cô gái “líu ríu theo
chồng” đã thành người “xe chỉ
luồn kim” cũng buồn “se sắt”.
Còn người ở lại thì lang thang “Đầu
ghềnh cuối bãi” và mê mải trong tâm đi tìm kỷ niệm của quá khứ.
Khổ thơ với
những vần thơ có thể gọi là “cà dựt”, “cà dựt”, nghĩa là nó ngắt
khúc từng ý thơ và tứ thơ không dính dáng gì nhau, nhưng chính cái
“cà dựt” đó làm cho tiếng thơ
trở nên dập dồn, kích thích người đọc, làm căng thẳng cảm xúc và
trọn vẹn gói vào đó niềm đau của đôi trai gái thất tình.
Qua khổ thơ thứ ba
tác gỉả Đặng Xuân Xuyến dùng từ ngữ như những nhát búa đập liên
tục vào điểm yếu của con tim, làm cho đau đớn, làm cho rỉ máu, làm
cho nghẹn ngào, uất ức:
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh
diều.
Cuối cùng, tác
giả dùng câu thơ “Chấp chới cánh
diều” để hình tượng cho bài thơ “Chấp Chới” của mình. Đó
là một kết luận tuyệt hảo diễn đạt toàn bộ sự chao đảo, nỗi cô đơn
và vẻ đẹp lung linh của mối tình như cánh diều chấp chới giữa bầu
trời.
“Chấp chới” là một bài thơ vô
cùng “chấp chới”. Nó đúng như
là cánh diều vút lên rồi chao lượn trên nền trời. Nó làm người xem
cứ ồ lên tán thán vì nhìn đã con mắt, bởi chính “Chấp chới” là một “cánh diều” vừa lạ lại vừa lả
lướt tung hoành trên bầu trời, đem lại cảm giác mãn nhãn cho người xem ./.
*
CHÂU THẠCH
Địa
chỉ: 75 Phan Kế Bính, Đà Nẵng.
Email: truongvantran@hotmail.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét